In de handboeken staat bijvoorbeeld welk type lantaarnpalen en prullenbakken worden gebruikt en hoe parkeervakken aangelegd moeten worden. Belangrijkste onderdeel van de handboeken zijn de wegprofielen. Voor elke soort straat is aangegeven hoe breed de stoepen, parkeerstroken, fietsvoorzieningen en rijbanen minimaal en maximaal mogen zijn. Vanuit de raadscommissie beheer is er nog veel kritiek op de handboeken die inmiddels zijn geschreven voor Haarlem Noord en Schalkwijk.

De wethouder heeft toegezegd dat de handboeken nog één keer doorgenomen zullen worden op fouten en dat daarbij ook naar de technische opmerkingen van de fracties zal worden gekeken. Verder is toegezegd dat belangenorganisaties zoals de Bomenwacht en de Fietsersbond bij het opstellen van de volgende handboeken actief zullen worden betrokken. Na de zomer zal de raad dan spreken over de handboeken voor Waarderpolder, Haarlem Zuidwest en Haarlem oost. Een paar jaar geleden is al een handboek voor Haarlem Centrum vastgesteld door het college.

Hieronder staat de debatbijdrage van de ChristenUnie.

Voorzitter, de ChristenUnie wil dat er 1 omgevingshandboek komt voor de stad. Ik sluit mij wat dat betreft aan bij de opmerkingen van de PvdA-fractie. Specifieke accenten per stadsdeel zijn prima, maar we hebben nu door al die verschillende handboeken extreem veel wegprofielen wat helemaal niet nodig is.

Natuurlijk is het mooi dat er een handboek is voor de inrichting van de openbare ruimte. Dat kan duidelijkheid geven. Helaas doen deze handboeken dat echter niet. Beleidsconflicten van oudere nota’s worden niet opgelost maar zelfs vergroot. Wat moeten we nu volgen? Het Haarlems Verkeers- en Vervoersplan? De Nota Ruimtelijke kwaliteit? Of toch de structuurvisie? En allerlei uitzonderingen die strijdig zijn met deze nota’s zijn al opgenomen. Waarom niet minder profielen en uitzonderingen gewoon per project motiveren?

De ChristenUnie vindt de huidige handboeken niet evenwichtig. Herhaaldelijk wordt gezegd dat het geen verkeerskundig document is. Alles draait om esthetiek. De wethouder heeft zelfs de wegcategorien andere namen gegeven om te benadrukken dat het geen verkeersdocument is, maar deze anderen namen zijn heel verwarrend voor adviesbureaus die met de landelijke categorien van het CROW werken volgens de normen van duurzaam veilig. Nu ben ik ook voor mooie straten maar verkeersveiligheid vind ik ook belangrijk.

Er is bewust gekozen geen participatie te doen terwijl in het stuk wel degelijk keuzes zitten. Juist nu is participatie van belang om latere discussies te voorkomen. De ChristenUnie wil bij nieuwe HIOR’s wel participatie. Eigenlijk proces opnieuw! Er zitten veel inconsequente punten in en ook slordigheden.

En daarmee kom ik op mijn specifieke kritiekpunten op de handboeken:

• Vreemd dat wegcategorieën niet 1 op 1 zijn overgenomen van het Haarlems Verkeers- en Vervoersplan (HVVP) zoals bij Velserstraat. De ChristenUnie wil eerst fundamenteler debat over te kiezen wegcategorieën want sommige keuzes ook in HVVP niet consequent. Vergelijkbare wegen in Schalkwijk waar een bus rijdt hebben verschillende categorieën. De wethouder heeft een aantal categorieën in Schalkwijk nu in onderzoek, waarom niet ook in Noord en waarom dit niet eerst gedaan voordat dit handboek werd vastgesteld?
• Wij willen geen grijze wegen waar de weginrichting niet matcht met de maximaal toegestane snelheid. Wij steunen het pleidooi van de wijkraden Schalkwijk om busroutes 50 km/uur te maken met vrijliggende fietspaden. Dat is veiliger dan 30 km wegen waar veel harder wordt gereden. Dat betekent dus een andere indeling  voor bijvoorbeeld Laan van Angers. Natuurlijk: die weg is net opnieuw ingericht, maar het eindplaatje moet hier zijn fietspaden.
• Dat geldt ook voor Noord: een gebiedsontsluitingsweg met fietsstroken en 50 km/uur is onveilig.
• De kaart van Haarlem Noord staat ook vol met fouten. Zo staat het fietspad vd Aartsportpark verkeerd ingetekend. En de Vlietweg zou een plattelandsweg zijn, maar is alles behalve dat! Met een hotel een Mc Donalds en een vrije busbaan.
• En waarom is de wethouder zo zuinig met fietsstraten in Haarlem Noord? Het zinnetje dat ze niet zouden mogen is nu gelukkig geschrapt maar een fietsstraat profiel ontbreekt geheel in dit Handboek. Voeg dat toe en doe dit bijvoorbeeld op Delftlaan, Maerten van Heemskerkstraat, Vondelweg ventweg en de Vergierdeweg.
• De Vergierdeweg is trouwens nog zo’n straat die niet goed op de kaart staat. Een deel zou woonstraat zijn en een deel wijkontsluiting. Bewoners willen hier echter aan twee zijden parkeren en daarom is de bus ook weg gegaan uit deze straat!
• Drempels op busroutes zijn ongewenst. Mooi dat het in ieder geval 50 km drempels zijn en geen 30 km maar voor het comfort van reizigers vragen wij dit te veranderen in plateaus.
• Wij hebben daarnaast in Schalkwijk liever knips die met uitzondering van de bus doorgaand verkeer door de wijken weren in plaats van drempels.
• Ook vragen wij de wethouder het breed gedragen advies van insprekers over te nemen dat op bus/fietsroutes asfalt wordt gebruikt. In de tekst staat nu al asfalt tenzij, maar in de profielen staan nog gewoon klinkers. En dat tenzij kan gewoon weg want de nota ruimtelijke kwaliteit stelt al dat op lange lijnen en bus/fietsroutes het uitgangspunt van klinkers niet geldt!!
• In de inspraaknota staat dat de parkeervakken 2 meter breed zijn gemaakt. Bij woonstraat met fietsroutes smal is het echter nog steeds 1,80 meter. Pas dit aan want 1,80 meter is met de moderne auto’s echt te smal.

Dan een aantal details die van belang zijn voor fietsers. Juist in een handboek als dit zijn details van belang.

• Waar oren en neuzen functioneel zijn, wordt dit niet uitgesloten lees ik. Dat vind ik veel te slap. Oren en neuzen zouden juist uitgangspunt moeten zijn willen we in Haarlem voldoen aan het VN verdrag voor de toegankelijkheid van gehandicapten. Er wordt op straathoeken veel fout geparkeerd. Oren en neuzen voorkomen dat. Als het niet past, dan moet dat gemotiveerd worden.
• De funderingen fietspaden zijn niet conform CROW normen. Ze zijn veel te dun. Dat betekent dat we straks veel wortelopdruk krijgen want worteldoek is niet effectief. Natuurlijk: voor onderhoudskwaliteit is de raad, overigens tegen de zin van de ChristenUnie akkoord gegaan met een lager kwaliteitsniveau B. Maar voor aanleg moeten we natuurlijk kiezen voor kwaliteitsniveau A+. Want anders weet je zeker dat het onderhoud nog duurder wordt!
• Er hoort een schampstrook tussen fietsstroken en parkeervakken. Dus niet “alleen bij voldoende ruimte”. Schampstroken moeten gewoon uitgangspunt zijn. Als het niet past moet het worden gemotiveerd en moeten alternatieven worden onderzocht. In de HIOR van Schalkwijk is de tekening zelfs fout en is de schampstrook ingetekend in het parkeervak. Wethouder pas dit aan conform de CROW normen.
• Mooi dat haaksparkeren op fietsroutes is geschrapt, maar waarom niet ook buiten fietsroutes. Daar zijn ook fietsers en is haaksparkeren gevaarlijk. Wat betreft ChristenUnie hier dus ook nee, tenzij. Scheelt ook weer een paar profielen (C3 en C6 in Schalkwijk).
• In het HVVP is opgenomen om fietsroutes in de voorrang te leggen, ook in 30 km gebieden. De HIORs regelen wel de voorrang op de busroutes, maar niet op de fietsroutes waar geen bus rijdt behalve bij fietsstraten. En waarom regelen we voorrang bus niet met uitritconstructies. Dit zou niet geregeld worden in HIOR maar waar dan wel? Ook dit moet aangepast.
• Leg bij kruispunten de banden a niveau, zo voorkom je struikelpartijen. Wethouder wijst dit af terwijl het al succesvol op veel plekken in Haarlem wordt gedaan.
• Ook tekst over afsluitpalen, putdeksels, kliks en obstakels zoals lantaarnpalen moet scherper om valpartijen te voorkomen (zie inspraakbrief Fietsersbond). En ook hier verschillen Schalkwijk en Noord onnodig op meerdere punten.
• En last but not least: Voeg fietskluizen en fietstrommels toe aan het handboek. Er zijn wijken waar deze door gebrek aan buitenruimte bij de woningen hard nodig zijn en waar bewoners graag een parkeerplaats inleveren om deze te benutten voor het stallen van 5 fietsen. We moeten voorkomen dat dit een rommeltje wordt dus ook hier kiezen voor een duidelijk ontwerp.