Ik dacht al veel van de Tweede Wereldoorlog te weten, maar toch maakten de statistieken over Haarlem in het boek Wie herdenken wij op 4 mei opnieuw diepe indruk op mij. In de Tweede Wereldoorlog zijn in Haarlem 900 burgerslachtoffers gevallen als gevolg van honger en uitputting. Daarmee staat Haarlem op de trieste 4^e plek van alle gemeenten in Nederland. Haarlem telde toen zo’n 150.000 inwoners, net iets minder dan nu. Dat betekent dat bijna 1 op de 150 mensen is overleden door honger of uitputting.

Haarlem had voor de oorlog een grote joodse gemeenschap. Op de plaats waar nu de Toneelschuur stond was vroeger een grote synagoge. Van deze mensen kwamen er 715 om door geweld of in kampen. In dezelfde periode overleden 44 Haarlemse joden door natuurlijke oorzaak of zelfdoding. Slechts 718 Haarlemse Joden overleefden de Holocaust, mede dankzij de inzet van Haarlemse verzetshelden als Corry ten Boom en Hannie Schaft.

Ook in het verzet zijn veel mensen omgekomen. Op de Jan Gijzenbrug in Haarlem Noord staat een monument voor 8 verzetsstrijders die op deze plaats zijn geëxecuteerd op 12 februari 1945. Zij verzetten zich en hadden hoop op een vrij land, maar haalden het eind van de oorlog net niet. De jongste was nog maar 21 jaar. Hij had dit jaar 96 jaar kunnen worden….

Door alle noodmaatregelen rond corona worden wij momenteel erg beperkt. Ik hoop en bid dat we weer snel onbeperkt elkaar kunnen ontmoeten. Na de zoveelste kerkdienst via Google Meet en de zoveelste vergadering voor mijn werk en voor de gemeenteraad, verlang ik weer naar het gewone contact. Maar wat zijn we eigenlijk vrij als we het vergelijken met 75 jaar geleden toen vele inwoners van Haarlem stierven tijdens de hongerwinter, werden neergeschoten door een vuurpeloton of werden afgemaakt in vernietigingskampen in Oost-Europa.

Ook nu kennen veel families verdriet om een naaste die is overleden. Ik bid voor troost om dit verdriet te verwerken. Maar wat is het mooi om te zien dat er duizenden medewerkers in de zorg aan het vechten zijn voor elk leven en dat ondanks de beperkingen medewerkers in de uitvaartzorg zich inzetten voor een waardig afscheid voor elke dode.

Op het monument bij de Jan Gijzenkade staat een prachtige Bijbeltekst: En nu blijft geloof, hoop en liefde, deze drie, doch de meeste van deze is de liefde (1 Korintiërs 13 vers 13). Die liefde is sterk. Laten we omzien naar de mensen die het juist nu moeilijk hebben omdat ze eenzaam zijn, ziek zijn of een familielid hebben verloren door corona. Zo laten we zien dat de vrijheid die we nu hebben in Nederland een groot goed is.

Frank Visser

Fractievoorzitter ChristenUnie Haarlem