Lees hieronder de bijdrage van ChristenUnie-raadslid Frank Visser en de ingediende amendementen en moties.

1e termijn

Voorzitter, voor ons ligt een begroting die er op het eerste gezicht gunstig uitziet. Het college heeft zelfs ruimte gezien incidenteel 12 miljoen extra beschikbaar te stellen voor een aantal goede impulsen voor de stad. Positief is ook in deze begroting dat er ruimte is vrij gemaakt voor extra investeringen in de stad op de wat langere termijn en dat er stelposten zijn gekomen voor klimaatadaptatie en verduurzaming zodat die kunnen worden meegenomen bij diverse projecten.

Toegankelijkheid
Maar voorzitter, uiteraard heeft de ChristenUnie ook wat kritische punten. Waarom zijn er niet ook dergelijke stelposten voor fietsbeleid en voor het toegankelijk maken van de stad? Hoe staat het eigenlijk met die ambities voor toegankelijkheid. In 2018 gingen alle wethouders enthousiast aan de slag in het jaar van de toegankelijkheid. Hoe staat het er nu mee? De ChristenUnie roept elke wethouder op dit aan te geven voor het eigen beleidsterrein en in 2022 opnieuw met dit thema aan de slag te gaan. Het college zou ook met apart budget komen voor verkeersveiligheid. Dit is een harde eis voor landelijke subsidies. Maar waar is dat potje nu? Dat kan de stad in 2022 naar verwachting zo'n 2 miljoen euro opleveren!

Losse eindjes begroting
Voorzitter, als je wat dieper in de begroting duikt dan ziet de ChristenUnie drie losse eindjes.

• Ten eerste komen er miljoenen extra voor nieuwe scholen. Maar vanaf 2023 is nog maar de helft van het geld gereserveerd wat nodig is. Hoe komen we aan de rest van het geld?
• Ten tweede blijft het uitvoeringstempo van beheer en onderhoud achter (blz. 97). Het college zou de oorzaken op een rij zetten en voor vanavond via een informatienota naar de Raad sturen. Ik heb lopen zoeken maar geen informatienota gezien. Wat gaat het college doen om het uitvoeringstempo omhoog te brengen?
• Ten derde de verduurzaming van de afvalinzameling. We halen onze doelen voor gescheiden inzamelen na vier jaar inzet van dit college nog steeds niet. Het college stelt nu uit het pakket van 12 miljoen eenmalig geld voor extra maatregelen uit SPA 2.0 beschikbaar. Mooi want hierdoor groeit de afvalstoffenheffing niet meer zo fors als eerst wel het geval was. Echter: het college neemt andere maatregelen die nodig zijn voor die betere afvalinzameling ook niet. Alleen als er de komende jaren meer financiële ruimte ontstaat zo is te lezen op blz. 96 van de begroting, "dan kan overwogen worden om deze resterende maatregelen op te pakken". Voorzitter: hier zet het college de ambitie voor goede afvalinzameling, notabene een landelijke afspraak, voorlopig bij het huisvuil. Gaat het college die ambitie nog oppakken voordat Spaarnelanden is langs geweest?

WMO
Voorzitter dan de WMO. Het college stelt dat de groei van het WMO gebruik halverwege 2021 wat minder hoog is dan verwacht. Voorzichtigheidshalve heeft het college dit gunstige effect nog niet meegenomen voor 2022. Prima om zo behoedzaam te hebben, maar hoe moet ik dan blz. 53 lezen waar het college juist stelt dat sprake is van een hogere groei in de WMO dan begroot?

Zorgelijk vindt de ChristenUnie dat het college de mogelijkheid openhoudt om resultaatgericht te gaan beschikken voor de WMO. Dan krijg je dus niet een aantal uren huishoudelijk hulp meer maar een “schoon en leefbaar huis” en ben je als client alle flexibiliteit van de ureninzet kwijt. Gelukkig is de wetswijziging die dit mogelijk moet maken nog niet ingevoerd. Maar de ChristenUnie roept het college op deze weg niet in te slaan als deze wet wordt ingevoerd.

Woningbouw
Voorzitter, we staan voor grote opgaven. Allereerst denk ik aan de woningmarkt. Veel woningzoekers in Haarlem zijn wanhopig door het grote tekort. De oplossing is bouwen, bouwen, bouwen. En wat betreft de ChristenUnie moeten dan alle opties open staan, ook woningbouw in de Waarderpolder. Maar voor bouwen, bouwen, bouwen is ook werven, werven, werven nodig. En dan heb ik het over werven van ambtenaren. Veel bouwprojecten kunnen momenteel niet verder omdat er te weinig ambtenaren zijn om de bouwvergunningsaanvragen te verwerken. Wat gaat het college hieraan doen?

Kinderopvang
En waar ook werven, werven, werven nodig is, is de kinderopvang. In de begroting staan al zorgen genoemd over de leerachterstanden bij kinderen door de corona maatregelen in de kinderopvang en het onderwijs (blz. 50). Dat is zorgelijk, maar dat is slechts het topje van de ijsberg. Vorige week ontving wethouder Roduner namelijk een brandbrief van Op Stoom. Het gaat mis met de kinderopvang in Haarlem door het grote personeelstekort. Er is zelfs al een crisisteam. Er zijn al veel maatregelen genomen. Zo zijn ruildagen niet meer mogelijk, zitten kinderen vaak in een andere groep, bij naschoolse opvang worden nieuwe kinderen nauwelijks meer toegelaten, stafleden staan voor de groepen, er wordt nieuw personeel zelf opgeleid etc. etc.  Elders in het land zijn er al kinderopvang organisaties die nog verder gaan. Zij laten wettelijke kwaliteitseisen los die niet ten koste gaan van de sfeer en de veiligheid en zij vragen de GGD daar niet meer op te handhaven. Hoe gaat het college daar in Haarlem mee om? Is het college bereid gezien het grote knelpunt ook in Haarlem tijdelijk niet te handhaven op dit soort wettelijke eisen? En is het college bereid de kinderopvang in Haarlem te helpen bij het werven van personeel en bijvoorbeeld te kijken naar de mogelijkheden van zij-instromers die op de werkvloer leren.

Een andere mogelijke oplossing is het stimuleren van meer gastouderopvang. Dat gaat in Haarlem ook niet goed. Er komen steeds minder nieuwe gastouders. Wil je als gastouder in Haarlem beginnen dan moet je eerst ruim 800 euro leges betalen. In veel andere gemeenten zoals Heemstede is dit welgeteld 0 euro. De ChristenUnie heeft hier samen met het CDA al eerder een voorstel voor ingediend. Wij doen dit vanavond opnieuw nu de nood zo hoog is. In ons amendement “Leges gastouderopvang omlaag voor meer gastouders” (nummer 28) vragen wij de leges te verlagen naar het landelijke gemiddelde. Het bedrag is op de totale begroting verwaarloosbaar een kleine 20.000 euro.

Indicatoren
Voorzitter, naast alle financiële cijfers in de begroting staat de begroting ook vol met indicatoren met streefwaarden voor effecten en prestaties. Toen de ChristenUnie die aan het bekijken was viel ons wat op. Je zou verwachten dat de streefwaarden beleidsmatige doelen zijn. Maar als je kijkt wat vorig jaar de doelen waren dan zie je dat veel doelen zonder enige argumentatie in de begroting die we deze week bespreken zijn aangepast. Het lijken meer prognoses dan doelen te zijn. Dat lijkt mijn fractie niet de bedoeling. Je gaat niet je doelen aanpassen als je ze niet haalt. Dan ga je eerst kijken wat je moet doen om die doelen toch te halen. En als je doelen dan toch aanpast dan moet dit ook expliciet aan de gemeenteraad worden voorgelegd en niet stiekem in kleine lettertjes van de begroting. Vandaar de motie “Ambities niet zomaar verlagen” (nr. 32).

Een voorbeeld is de handhaving in de strijd tegen overlast of het nu om hondenpoep of parkeeroverlast of geluidsoverlast gaat. Jaar op jaar melden burgers meer overlast. Het rapportcijfer dat Haarlemmers op dit punt geven is ook bedroevend laag. Maar het aantal boetes…. Neemt jaarlijks af! En dit jaar is de ambitie voor dit aantal boetes daarom maar met 40% verlaagd. Dat kan volgens de ChristenUnie niet. Daarom ons amendement “Handhaven bij overlast” (nummer 26). Wij hebben liever dat onze handhavers zich daarvoor inzetten dan de hardwerkende horeca ondernemers achter de broek te zitten met de coronapas, die vooral zorgt voor verdeeldheid in de samenleving.

Mooi dat het aantal Haarlemmers dat tevreden is over het onderhoud ligt gestegen is. Maar het is nog steeds maar 45%. Ons doel was vorig jaar nog dit in een paar jaar tijd te verhogen naar 58%. In deze programmabegroting verlaagd het college die ambitie ineens naar 50%. Ook dat is onacceptabel want het college is niet met een verhaal gekomen waarom ze die ambitie zo wil verlagen en ook niet met een verzoek om extra geld voor onderhoud. Vandaar ons amendement “Meer Haarlemmers over onderhoud tevreden”(nummer 29)

Indicatoren waarvan de streefwaarden simpelweg te laag zijn, zijn de indicatoren die gaan over de bekendheid bij Haarlemmers van de clientondersteuning, de sociaal wijkteams en het CJG. Die scoren tussen de 22% en 30%. De ambities zijn niet veel hoger. De ChristenUnie vindt dat deze ambities omhoog moeten want als mensen voorzieningen niet kennen maken ze er geen gebruik van. En juist deze voorzieningen werken preventie en zorgen er voor dat mensen geen of minder duurdere zorg nodig hebben. Vandaar het amendement “Onbekend maakt onbemind” (nummer 30)

Studietoeslag
Voorzitter, graag vraag ik nog aandacht voor studenten met een lichamelijke beperking. Zij kunnen nu individuele studietoeslag krijgen. Deze is in Haarlem echter te laag waardoor deze jongeren niet goed rond kunnen komen. Het gaat maar om een handvol jongeren in Haarlem. Laten we deze week dat probleem oplossen. Vandaar het amendement Individuele Studietoeslag verhogen (amendement 27).

Jeugdzorg
Voorzitter, vandaag staat in het algemeen dagblad het bericht dat de jeugdzorg in Nederland compleet faalt. En dan gaat het niet over de financiële problemen die we in Haarlem ook zien bij Kenter maar om het feit dat de terugkeer van uithuisgeplaatste kinderen ernstig wordt bemoeilijkt door het ontbreken van goede, intensieve jeugdhulp. Er zijn lange wachtlijsten, dossiers zijn niet op orde en het gevolg is dat kinderen lang uit huis blijven zonder hulp of juist te lang thuis zitten zonder hulp. Geen wonder dat het kinderen dat afhankelijk is van jeugdhulp jaar op jaar groeit. We zijn druk bezig met de verwerving van jeugdhulp maar welke stappen zet de wethouder op korte termijn bijvoorbeeld om bureaucratie weg te halen in de jeugdhulp. In onze begroting is de streefwaarde voor het aantal jongeren dat afhankelijk is van jeugdhulp doorgroeit naar 11%. Dat kan toch niet waar zijn? Vandaar het amendement “Stop de groei van de jeugdhulp” (amendement 31).

Banen voor uitkeringsgerechtigden
Ondanks alle tekorten op de arbeidsmarkt zijn er nog steeds veel Haarlemmers die op zoek zijn naar werk. Het valt de ChristenUnie op dat we in Haarlem zo’n 3,5 duizend uitkeringsgerechtigden hebben zonder afstand tot de arbeidsmarkt. Je zou zeggen: zorg dat ze aan de slag gaan. Zet daar veel begeleiding op (blz. 81 begroting). Maar waarom vinden er dan jaarlijks maar 350 passend werk, dus maar 10% en vinden we dit als streefwaarde voldoende. Hopelijk zie ik wat over het hoofd want als dat niet zo is dan krijgt de rest vanzelf een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Fijn dat er een startbanenplan komt voor deze groep met een grote achterstand maar is dat met deze cijfers dan niet een druppel op een gloeiende plaat en dweilen met de kraan open?

De ChristenUnie sluit zich tenslotte aan bij de vragen van andere fracties over het Frans Halsmuseum en het depot en over boerderij Akendam. De ChristenUnie ziet uit naar de antwoorden van het college en wenst het college veel wijsheid en zegen bij de grote uitdagingen in het komende jaar die onze mooie stad heeft.

2^e termijn

Voorzitter, de begroting gaat om miljoenen, maar ook om enkele tientjes die een groot verschil kunnen betekenen voor mensen. De ChristenUnie is blij met de toezegging om de studietoeslag per 1 januari 2022 te verhogen en trekt daarom amendement 27 in. 

Indicatoren waarop wij kunnen sturen en de resultaten van het beleid kunnen monitoren vinden wij blijvend van belang. Wij zijn daarom tegen amendement CDA om een hele reeks indicatoren af te schaffen. Hier en daar kan het echt beter, maar het CDA is nu rigoreus aan het wegkappen, waar ook hele nuttige indicatoren bij staan. Ik noem maar de indicator die het aantal bomen bijhoudt. Juist het CDA wilde in het coalitieakkoord 1700 extra bomen er bij. Via deze indicator kunnen we dat monitoren.

De ChristenUnie trekt wel amendement 26 over de indicator over handhaving in. De burgemeester heeft goed uitgelegd dat de daling van de streefwaarde puur te maken heeft met een wijziging van de definitie waardoor parkeerboetes hier niet meer onder vallen.

De ChristenUnie komt nog terug op het pleidooi voor een budget voor verkeersveiligheid. Dat zit nu niet in de begroting terwijl dit wel nodig is om geld van het Rijk te krijgen. Vorig jaar zijn we al zo'n 2 miljoen euro misgelopen. Dat moet niet nogmaals gebeuren. In het Investeringsplan zitten genoeg plannen die ook een verkeersveiligheidscomponent hebben. Laten we dat ook labelen daarvoor. Het is te ingewikkeld om vanavond het hele Investeringsplan te verbouwen. Daarom heb ik het opgelost met een amendement waar in de begroting aan het doel verkeersveligheid bij de prestatie herinrichtingsprojecten een lijstje wordt toegevoegd van projecten uit het Investeringsplan die aan verkeersveiligheid bijdragen. Zo voldoen we hopelijk aan de voorwaarde dat er gelabeld budget voor verkeersveiligheid is.

Het college gaat bij de leges van gastouderopvang uit van 100% kostendekkingsgraad. Dat is inderdaad het beleid maar er is altijd iets van redelijkheid bij de 100% eis. Vorig jaar hebben we hele discussie gehad over de havengelden. Er zijn goede redenen dat die niet 100% kostendekkend zijn want een aantal kosten die daar wordt toegerekend kun je niet 1 op 1 koppelen aan boten die Haarlem passeren. Nog belangrijker is de uitzondering die we maken voor begraafrechten zodat begraven in Haarlem enigszins betaalbaar blijft t.o.v. cremeren. We wijken hier bewust af en u zult gezien dit pleidooi begrijpen dat de ChristenUnie het amendement van de VVD om de begraafrechten fors te verhogen absoluut niet zal steunen.

Wij handhaven ook ons amendement over de streefwaarden voor de bekendheid onder Haarlemmers van het Centrum voor Jeugd en Gezin, de clientondersteuning en het sociaal wijkteam. Het is niet erg als we ambitie niet direct halen maar dit moet wel het doel zijn.

Ook handhaven wij amendement 31 over de ambities ten aanzien van de jeugdzorg. 11% jongeren afhankelijk van jeugdzorg is veel te veel. Het college zegt in reactie dat hier aandacht voor is bij de nieuwe verwerving. Maar stelt ook dat de gemeente niet de mogelijkheid heeft om de toegang tot jeugdhulp volledig te beperken. Voorzitter, dat heb ik nooit gezegd! Elke jongere die hulp nodig heeft moet die krijgen. Maar we moeten door preventie wel zorgen dat het niet zo ver komt, dat is veel beter voor jongeren. De ChristenUnie is het wel eens met de opmerking van het college dat we weer meer moeten accepteren dat opvoeden en opgroeien met hobbels gepaard gaat.

Voorzitter ik handhaaf ook motie 32 die het college verzoekt altijd toelichting te geven wanneer indicatoren negatief wijzigen. Zo’n uitleg hoeft echt niet lang te zijn, maar het moet traceerbaar zijn voor raadsleden, juist dat is onze kaderstellende bevoegdheid

Verschillende voorstellen van andere partijen kijk ik nog naar maar 1 motie steun ik van harte: dat is de toilettenmotie van Trots. Ook zonder coronapas moet iedereen naar het toilet kunnen. Dat vraagt ook het VN-gedrag voor de rechten van gehandicapten. Dank u wel.

Terugblik

Het amendement over verkeersveiligheid is unaniem aangenomen door de gemeenteraad. De motie over toegankelijkheid van toiletten kreeg alleen steun van enkele oppositiepartijen. We hebben uiteindelijk besloten om het amendement over de gastouderopvang in te trekken omdat het college sowieso zal komen met een voorstel om de kosten te verlagen met daarbij ook een onderbouwing van de dekking. Er ontstond in de raad namelijk een technische discussie ten koste van welke andere leges het amendement mogelijk zou gaan.

De meeste amendementen over de indicatoren hebben het niet gehaald in de gemeenteraad. Het college beargumenteert dat sommige ambities zijn bijgesteld om te komen tot realistisch haalbare doelen. De ChristenUnie vind dit jammer omdat volgens ons eerst gekeken zou moeten worden welke extra inspanningen nodig zijn om alsnog de oorspronkelijke doelen te halen. Wel is het amendement over de doelen van de bekendheid van de sociaal wijkteams, CJG en clientondersteuning aangenomen. De redenatie van veel fracties was dat deze alleen maar kan toenemen en dat hogere bekendheid haalbaar moet zijn.

MOTIE Individuele Studietoeslag verhogen

De gemeenteraad van Haarlem in vergadering bijeen op 8 en 11 november 2021,

In beraadslaging over de Programmabegroting 2022-2026,

Constaterende dat:

• De Haarlemse individuele studietoeslag voor studenten met een functiebeperking voor een alleenstaande momenteel €2815,00 is (€234,58 per maand) en voor een alleenstaande ouder €3022,00 is (€251,83 per maand);
• Deze toeslag wordt gegeven omdat studenten met een functiebeperking doorgaans in tegenstelling tot andere studenten geen mogelijkheid hebben om naast hun studie bij te verdienen;
• In de Tweede Kamer een wetsvoorstel voorligt om de individuele studietoeslag in alle gemeenten te harmoniseren;
• De wetsbehandeling van dit wetsvoorstel Breed Offensief vertraagd is, waardoor deze wijziging nog niet zal zijn doorgevoerd op 1 januari 2022;
• Het Ministerie van SZW gemeenten vooruitlopend op deze nieuwe wet daarom heeft opgeroepen om in de geest van de herziening van deze regeling de hoogte van de Individuele Studietoeslag op 300 euro netto per maand vast te stellen zodat alle studenten vanaf 1 januari op een gelijkwaardige en inclusieve manier kunnen studeren[1];
• Het ministerie tevens heeft aangegeven dat het gelet op de kwetsbare positie van de doelgroep het van groot belang is dat gemeenten blijvend investeren om de doelgroep te bereiken;
• Het ministerie tevens heeft gevraagd te bezien de aanvraagprocedure en de informatievoorziening -  bijvoorbeeld over de hoogte van de IST en de aanvraagprocedure - richting de doelgroep vereenvoudigd c.q. verbeterd dient te worden;
• In Haarlem een handvol studenten gebruik maakt van deze toeslag en de gevolgen van een verhoging met enkele tientjes per maand voor de gemeentebegroting dus verwaarloosbaar zijn;

Verzoekt het college

Waar mogelijk de aanvraagprocedure en de informatievoorziening te verbeteren.

Indien het jaarresultaat 2021 dat toelaat, een eenmalig bedrag vrij te maken voor verhoging van de individuele studietoeslag naar €300 netto per maand voor een alleenstaande en €320 netto per maand voor een alleenstaande ouder (circa 840 euro p.p. per jaar, naar verwachting circa 5.000 a 7.000 euro in 2022) vooruitlopend op de landelijke wijziging die waarschijnlijk 1 januari 2023 zal ingaan;

en gaat over tot de orde van de dag.

Frank Visser, ChristenUnie