Het voorstel om het aantal klepopeningen te beperken kon nog niet direct rekenen op een meerderheid. Het college stelde voor de limiet op circa 100 openingen per jaar te leggen. Dit zou genoeg zijn voor bijna alle Haarlemmers. In een andere gemeente waarmee werd vergeleken ligt het maximum op 60 en kan ook vrijwel iedereen ermee uit de voeten. Een aantal fracties wilden de limiet echter in Haarlem veel hoger leggen. Hierdoor was er geen meerderheid. De wethouder gaat daarom een nieuw voorstel uitwerken.

De ChristenUnie heeft opnieuw voorgesteld om een tarief per klepopening in te voeren. Raadslid Frank Visser: “In Haarlem belandt nog steeds veel herbruikbaar afval tussen het restafval. De inzameling is de afgelopen jaren verbeterd maar we halen nog steeds niet de doelen voor afvalscheiding. Andere gemeenten doen het veel beter. In deze gemeenten moet je vaak betalen per klepopening of per zak. Hierdoor worden mensen gestimuleerd hun afval goed te scheiden. Hoe minder restafval je hebt, hoe minder afvalstoffenheffing je betaald. Ook levert het voor de gemeente meer geld op omdat de grondstoffen kunnen worden verkocht en de kosten voor verbranding van het restafval juist flink omlaag gaan. Hierdoor kan de afvalstoffenheffing nog verder omlaag. Helaas is hiervoor in de Haarlemse gemeenteraad nog steeds geen meerderheid. Ik denk echter dat veel Haarlemmers dit wel willen: met weinig moeite kan je zo je woonlasten fors verlagen”

Dilemma zijn de eenmalige investeringskosten om een gedifferentieerd tarief in te voeren op basis van de hoeveelheid restafval zoals de ChristenUnie voorstelt. Als dit toegerekend zou worden aan de afvalstoffenheffing dan zou de eerste jaren de afvalstoffenheffing nog iets stijgen. Daarna zou deze heffing echter sterk dalen als je je afval goed scheidt. De ChristenUnie heeft voorgesteld deze investeringskosten uit de algemene middelen te betalen en niet uit de afvalstoffenheffing. Daarnaast zijn volgens de ChristenUnie niet alle kosten nodig. Zo zouden ook containers voor glas, GFT en plastic in de meest vergaande variant een pasjeslezer moeten krijgen om misbruik te voorkomen. Frank Visser: “Die pasjeslezers kan je ook gericht invoeren als in een wijk wordt gesignaleerd dat containers niet goed worden gebruikt”. Een andere hoge kostenpost is het verkleinen van de klepopening voor restafval containers zodat nog meer maatwerk mogelijk is in de tarieven. Visser: “Ook dat hoeft niet meteen gedaan te worden. Dat zou je ook gefaseerd kunnen doen op het moment dat containers aan onderhoud toe zijn.”

Omdat in de Haarlemse gemeenteraad de meningen sterk verdeeld zijn heeft de ChristenUnie voorgesteld een enquete te houden onder de leden van het Haarlemse digipanel. Frank Visser: “Zo krijgen we snel een beeld hoe de Haarlemmers over deze kwestie denken”. Een aantal coalitiepartijen stelden in plaats daarvan een burgerberaad voor. Frank Visser: “Dit kan leiden tot een onderbouwd advies, maar de angel van de discussie blijft dan. Namelijk: is er voldoende draagvlak? Bovendien is het organiseren van een burgerberaad erg kostbaar, het kost enkele tonnen. Tenslotte is er voorlopig geen tijd voor een nieuw burgerberaad omdat er dit najaar al één komt over het parkeren.”

Een meerderheid van de Gemeenteraad heeft de wethouder nu gevraagd om via een burgerberaad de mening van de Haarlemmers te peilen. Deze motie was ingediend door coalitiepartijen PvdA, GroenLinks, Actiepartij en D66. Een motie van de ChristenUnie voor een digipanel welke gesteund werd door coalitiepartij CDA en door PvdD en Hart voor Haarlem haalde het niet. Maar een digipanel onderzoek als alternatief is zeker nog niet uitgesloten want de aangenomen motie sluit dit niet uit.

Motie Digipanel over klepopeningen

Ingediend in de raadsvergadering van 25 april 2024.

De indieners stellen de raad voor om het volgende besluit te nemen: 

We stellen vast dat:

• Er gezien de bespreking van de opinienota maximeren klepopeningen in de raad draagvlak is voor het maximeren van het aantal klepopeningen om excessief misbruik van de restafvalcontainers voor het dumpen van bijvoorbeeld bedrijfsafval tegen te gaan (“variant B” uit commissievergadering 18-4-2023)
• De afvalstoffenheffing de komende jaren verder zal stijgen als er geen aanvullende maatregelen worden genomen omdat we zonder deze maatregelen de doelen voor het gescheiden inzamelen van afval nog niet halen waardoor de kosten hoger zullen zijn en de opbrengsten lager;
• Een mogelijke aanvullende maatregel om betere afvalscheiding te bereiken is om de tarieven voor het inzamelen van restafval te differentiëren op basis van het aantal klepopeningen en dat hiervoor diverse varianten denkbaar zijn (bijvoorbeeld variant 2 en 3 uit de opinienota);
• Door het differentiëren de stijging van de afvalstoffenheffing voor Haarlemmers kan worden voorkomen en deze heffing zelfs kan worden verlaagd;

We overwegen dat:

• Vooraf niet exact kan worden vastgesteld hoe groot het effect op de afvalstoffenheffing zal zijn omdat dit afhankelijk zal zijn van de mate van gedragsverandering bij de afvalinzameling maar dat het wel mogelijk is op basis van ervaringen in andere gemeenten hiervan een indicatie te geven;
• Het differentiëren van het tarief op basis van het aantal klepopeningen zou betekenen dat Haarlemmers niet meer een vast bedrag per jaar betalen maar dit bedrag in meer of mindere mate afhankelijk wordt van de mate van afvalscheiding afhankelijk van de te kiezen variant;
• Hoe sterker wordt gedifferentieerd, hoe groter het potentiële positieve effect is voor zowel de gescheiden afvalinzameling als voor de woonlasten voor Haarlemmers maar ook hoe meer de afvalstoffenheffing ook afhankelijk zal worden van het eigen inlevergedrag van de Haarlemmers;
• Er daarom behoefte is te weten in hoeverre er draagvlak is onder de inwoners voor het differentiëren van tarieven (een beloningssysteem voor het scheiden van afval) en welke variant daarbij de voorkeur heeft;
• Het via het digipanel mogelijk is snel en goedkoop het draagvlak te peilen onder een groot aantal inwoners;

We vragen het college om:

Een peiling te doen via het digipanel naar het draagvlak onder Haarlemmers voor het differentiëren van de afvalstoffenheffing op basis van de hoeveelheid restafval inclusief de voorkeur voor een variant en daarbij in ieder geval de volgende vier varianten voor te leggen inclusief uitleg wat dit naar verwachting indicatief betekent voor de afvalstoffenheffing per jaar:

1. Niets wijzigen, behoud systeem van huishoudensgrootte
2. Alleen maximeren klepopeningen, behoud systeem van huishoudensgrootte (“variant B”)
3. Drie tot vijf tarieven met oplopend maximum aantal klepopeningen, geen onderscheid meer naar huishoudensgrootte
4. Betalen per klepopening, geen onderscheid meer naar huishoudensgrootte

En gaat over tot de orde van de dag.

De volgende leden dienen deze motie vreemd aan de orde van de dag in: 

Frank Visser, ChristenUnie

Louise van Zetten, Hart voor Haarlem